Wat is LitLab?
LitLab is een digitaal laboratorium voor literatuuronderzoek op de middelbare school. Door middel van digitale experimenten kunnen bovenbouwleerlingen proeven van academisch onderzoek naar de Nederlandse literatuur in brede zin: van Middelnederlandse verhalen tot hedendaagse popmuziek. Daarnaast zijn er leesclubs waarin leerlingen leren de boeken die ze lezen vanuit onderzoeksvragen te bespreken. De lessen sluiten aan bij recent academisch onderzoek en richten zich voor nu op het gebruik van digitale methoden en collecties die voor iedereen toegankelijk zijn. Voor leerlingen die verder willen werken in die lijn, is er hulp bij het schrijven van een profielwerkstuk. Zo vormt LitLab een schakel tussen leerlingen, docenten en onderzoekers. LitLab werd ontwikkeld aan de Universiteit Utrecht maar is het resultaat van samenwerkende onderzoekers van verschillende universiteiten.
Waarom LitLab?
LitLab is een antwoord op een aantal lacunes in het schoolvak Nederlands die in de afgelopen jaren vastgesteld werden. Docenten bleken grote behoefte te hebben aan onderwijsmateriaal dat verband legt tussen het schoolvak Nederlands en de wetenschappelijke bestudering van de Nederlandse taal en cultuur, en leerlingen een onderzoekende houding aanleert. Het laboratorium beoogt bestaande methoden te verrijken en aan te vullen met een reeks enthousiasmerende en wetenschappelijk geïnspireerde opdrachten die de leerlingen tot literatuuronderzoekers maakt. Er bleek ook behoefte aan domeinoverstijgend onderwijs. Daarom sluit LitLab weliswaar vooral aan op het examendomein ‘Literatuur’, maar betrekt in de proefopstellingen ook leerdoelen uit de andere subdomeinen van het schoolvak Nederlands. Zo is het laboratorium een ruimte waarin leerlingen tegelijkertijd lees-, schrijf-, en argumentatievaardigheden ontwikkelen én vakinhoudelijke kennis opdoen.
Hoe kan LitLab gebruikt worden?
De proeven en leesclubs zijn bedoeld als extra’s naast verplichte eindexamenprogramma’s, en dragen bij aan de drie subdomeinen van het domein literatuur, namelijk literaire ontwikkeling, literatuurgeschiedenis en literaire begrippen. Voor leerlingen die een profielwerkstuk op het terrein van de Nederlandse literatuur willen maken, kunnen met name de proeven een goede voorbereiding vormen. Op de site worden per proef concrete suggesties voor onderwerpen van die profielwerkstukken gedaan. Zie voor meer details over het gebruik van de proeven de docentenhandleidingen.
Wat is het Veldwerk?
Het Veldwerk biedt een inleiding tot het wetenschappelijke veld van de letterkunde voor studenten die een premaster volgen ter voorbereiding op een Educatieve Master Nederlands. Op deze site verrichten zij ‘Veldwerk’ in de Nederlandse literatuur via een reeks opdrachten die per ‘Veld’ gelijk staan aan een studiebelasting van ongeveer 20 uur, exclusief de tijd die nodig is voor een zelfstandig afsluitend onderzoek. Aan de hand van drie thematische velden, Emoties, Auteurschap en Toekomstliteratuur, leren studenten zo wetenschappelijk onderzoek te doen op het terrein van de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Stapsgewijs benaderen ze de verschillende thema’s en werken ze naar een zelfstandig kleinschalig onderzoek toe.
Het Veldwerk werd ontwikkeld door Marieke Winkler, Feike Dietz, Tessa van de Warenburg en Evelien van Nieuwenhoven. Deze samenwerking tussen de Universiteit Utrecht en de Open Universiteit vond plaats binnen de context van de premastermodule ‘Lange lijnen in de literatuur: Inleiding in de Nederlandse literatuurgeschiedenis’. De ontwikkeling kwam tot stand dankzij steun van Duurzame Geesteswetenschappen.
Deze modules zijn primair ontwikkeld met het oog op premasterstudenten die geen wetenschappelijke vooropleiding hebben gedaan, maar kunnen ook (gratis en open access) gebruikt worden in andere premastertrajecten of wetenschappelijke opleidingen. Om niettemin een scheiding te maken tussen deze verschillende doelgroepen, is het Veldwerk niet opgenomen in het reguliere menu van LitLab, en andersom is het materiaal van LitLab niet direct gekoppeld aan het Veldwerk. Docenten die willen werken met het materiaal, kunnen het wachtwoord voor het antwoordmodel opvragen via info@litlab.nl.
Hoe geef ik feedback op de site?
Hebt u gewerkt met LitLab in uw lessen? Dan horen we graag uw ervaringen en feedback via info@litlab.nl.
FAQ
Jazeker! We nodigen onderzoekers nadrukkelijk uit om een proef of leesclub te schrijven op basis van hun werk. Lees onze Schrijfhandleiding voor onderzoekers en neem contact op voor meer informatie.
Jazeker! U kunt een handleiding lezen op de docentenpagina.
Bij ons! Neem contact op en wij zullen je zo goed mogelijk proberen te helpen.
Contact
Vragen of opmerkingen? Wil je de nieuwsbrief ontvangen om op de hoogte te blijven van nieuw materiaal en ontwikkelingen bij LitLab? Stuur een e-mail naar info@litlab.nl.
Colofon
De redactie van LitLab bestaat uit Feike Dietz, Linda Ackermans, Lucas van der Deijl, Indira Wakelkamp en Tessa van de Warenburg. Els Stronks is de initiatiefnemer van LitLab en leverde jarenlang belangrijke bijdragen als redactielid. Daarnaast hebben Linda van der Voort, Sara Koops, Luke Schouwenaars en Nelleke Bogaard als stagiaires en Anneroos Schoeman als medewerker bijdragen geleverd aan de ontwikkeling van LitLab.
Het Veldwerk is ontwikkeld door Marieke Winkler, Feike Dietz, Tessa van de Warenburg en Evelien van Nieuwenhoven.
De Onderzoeksstappen (in ontwikkeling) zijn ontwikkeld door Sarah Beeks en Evelien van Nieuwenhoven.
Verder heeft een groot aantal studenten, onderzoekers, docenten en docenten-in-opleiding in samenwerking met de redactie het volgende materiaal ontwikkeld:
-
- Leesclub 5: Wees onzichtbaar: Linda Sigmond
- Leesclub 7: Dagen van gras: Anneroos Schoeman
- Leesclub 8: Schuld: Anneroos Schoeman
- Leesclub 9: Het gym: Linda Sigmond
- Leesclub 10: De belofte van Pisa: Susan Zielman
- Leesclub 11: Celinspecties: Laurens Ham
- Leesclub 12: Wij zijn evenwijdig: Laurens Ham
- Leesclub 15: Blokken: Evelien van Nieuwenhoven
- Leesclub 16: Kroonsz: Marloes Lip
- Leesclub 17: Dit zijn de namen: Marloes Lip
- Leesclub 22: De Engelenmaker : Paulien Sigmans
- Leesclub 23: Ventoux: Marloes Lip
- Leesclub 34: Hoe ik talent voor het leven kreeg: Marloes Lip
- Leesclub 35: Zomervacht: Esther Heurter
- Leesclub 37: Onder de paramariboom: Marloes Lip
- Leesclub 39: Moord op de moestuin: Esther Heurter
- Leesclub 40: De stiefmoeder: Margriet Dielemans
- Leesclub 42: Turks fruit: Katja Burgstede, Lydia Voortman, Erik Vloedgraven en Thamara Djelau onder begeleiding van Roeland Harms
- Leesclub 43: Eén mens is genoeg: Marloes Lip
- Leesclub 44: Het smelt: Iris Beijers, Sanne Bens, Lenny van Noorloos en Janine Roosink, onder begeleiding van Roeland Harms
- Leesclub 45: Tirza: Manuela Geilenkirchen, Lianne Wammes en Yona Lammers, onder begeleiding van Roeland Harms
- Leesclub 47: De terugkeer van de wespendief: Esther Heurter
- Leesclub 51: Toen kwam moeder met een mes: Margriet Dielemans
- Leesclub 52: De erfenis van Richard Grenville: Marloes Lip
- Leesclub 53: Het jongensuur: Sander Bolier
- Leesclub 56: Dekker, Koolen & Buis: Geertje Otten
- Leesclub 57: Ik wou dat ik twee burgers was: Laurens Ham
- Leesclub 58: Alleen maar nette mensen: Laura Hijmans, Anniek Franken, Mark Wingens en Guido Schoonebeek, onder begeleiding van Roeland Harms
- Leesclub 59: De man zonder ziekte: Geertje Otten
- Leesclub 61: Vluchthaven: Anne van den Dool
- Leesclub 63: De saamhorigheidsgroep: Esther Heurter
- Leesclub 65: Zwarte schuur: Margriet Dielemans
- Leesclub 66: Beatrijs: Wietske Jansen en Janine Roosink, onder begeleiding van Roeland Harms
- Leesclub 67: Spaanse Brabander: Julia Cremers en Lisa Schlebos, onder begeleiding van Roeland Harms
- Leesclub 68: Wael: Marloes Lip
- Leesclub 69: Wij zijn licht: Marloes Lip
- Leesclub 70: Soldaat van Oranje: Marit van de Warenburg
- Leesclub 71: Het moois dat we delen: Marit van de Warenburg
- Leesclub 72: Nicolas en de verdwijning van de wereld: Marloes Lip
- Leesclub 73: Virus: Marit van de Warenburg
- Leesclub 74: Ik moet dit doen: Marloes Lip
- Leesclub 75: Overspoeld: Joska Berg
- Leesclub 76: Haaieneiland: Joska Berg
- Leesclub 78: Fake trip: Marit van de Warenburg
- Leesclub 80: Kinderen van Moeder Aarde: Marit van de Warenburg
- Leesclub 81: Soldaat Wojtek: Marit van de Warenburg
- Leesclub 82: Vuurwerk in mijn hoofd: Marit van de Warenburg
- Leesclub 83: Wormmaan: Margriet Dielemans
- Leesclub 85: Vaders die rouwen: Marloes Lip
- Leesclub 86: Van den vos Reynaerde: Laura Rood, Furkan Sogut en Lieke Schoormans, onder begeleiding van Roeland Harms, met redactieondersteuning van Irmgard Fuchs
- Leesclub 87: Reize door het Aapenland: Bas Polman, Loek van Ochten en Baukje Brattinga, onder begeleiding van Roeland Harms
- Leesclub 88: Iedereen krijgt klappen: Alyssa Vreeken
- Leesclub 89: Quotum: Alyssa Vreeken
- Leesclub 90: Achter de draad: Paulien Sigmans
- Leesclub 91: Tien dagen in een gestolen auto: Paulien Sigmans
- Leesclub 92: Spijkerzwijgen: Geertje Otten
- Leesclub 93: Zonder titel: Joska Berg. De leesclub is mede gebaseerd op vragen van studenten van de HU: Sarah van Batenburg, Nikki Blankespoor, Sofie van Dommelen, Jeroen Doelman, Axel van Sprang, onder begeleiding van Lys Norbruis.
- Leesclub 94: Schaduwbroer: Alyssa Vreeken
- Leesclub 95: Vaslav: Joska Berg
- Leesclub 96: Confettiregen: Marit van de Warenburg
- Leesclub 97: Match: Margriet Dielemans
- Leesclub 98: Gemmetje Victoria: Marloes Lip
- Leesclub 100: Zuurstofschuld: Joska Berg
- Leesclub 101: Moordspel: Esther Heurter
- Leesclub 102: Grensgangers: Joska Berg
- Leesclub 106: Gysbreght van Aemstel: Dian Severs, Mart Olde Keizer en Petra Graus onder begeleiding van Roeland Harms
- Leesclub 107: De onvolmaakten: Marjan van den Broek onder begeleiding van Roeland Harms
- Leesclub 108: Mariken van Nieumeghen: Bob Dijkgraaf, Nicolette Hendriks, Axel Venker en Armand ten Voorde onder begeleiding van Roeland Harms
- Leesclub 109: Stenen eten: Paulien Sigmans
- Leesclub 110: De hemel van Heivisj: Joska Berg
- Leesclub 112: De executie: Marloes Lip
- Leesclub 113: Rebel met vleugels: Alyssa Vreeken
- Leesclub 114: Noem geen namen: Marloes Lip
- Leesclub 115: Otis: Margriet Dielemans
- Leesclub 116: Blauwe dagen: Simone Arts
- Leesclub 117: Suikerspin: Gepco de Jong
- Leesclub 118: Naar de rand van de wereld: Esther Heurter
- Leesclub 119: Lepelsnijder: Paulien Sigmans
- Leesclub 120: Vissen smelten niet: Joska Berg
- Leesclub 121: Blokken, Knorrende beesten, Bint: Timothy Pareit
- Leesclub 122: Boven is het stil: Marit van de Warenburg
- Leesclub 123: Kindertrein uit Boedapest: Caroline Soesbergen
- Leesclub 124: W.: Julia Duijvekam
- Leesclub 125: Luister: Janetta de With
- Leesclub 126: Kraspoekol, of de slavernij: Lyanna Oostra en Marja Warmelink-Odink
- Leesclub 127: Mauk: Gabriëlle Katuin
- Leesclub 128: Ik kom hier nog op terug: Timothy Pareit
- Book club 2: A Connecticut Yankee: Erik Post
- Book club 3: Sir Gawain and the Green Knight: Jeroen Janse
- Book club 4: Loki and the Giants: Sarah Welling
- Book club 5: The Secret Diary of Adrian Mole, Aged 13 3/4: Michal Swart
- Book club 6: The Killing Floor: Michelle Uitterhoeve
- Book club 7: A Dark Inheritance: Marleen Spierings
- Book club 8: Nate Plus One: Diane van Steekelenburg
- Book club 9: The Stranded: Anniek Adriaens
- Book club 10: The Mermaid of Black Conch: Berdien Rebel
- Book club 11: Lessons in Chemistry: Marine de Rijck
- Book club 12: The Forty Rules of Love: Shinto Sanichar en Marije de Vries
- Proef 7 ‘Bredero’s liederen’: Sara Koops
- Proef 11 ‘Gender’: Luke Schouwenaars
- Proef 13 ‘Gekleurde taal’: Regina Brouns, Pieter Olde Rikkert, Anneroos Schoeman en Dick Snijders
- Proef 14 ‘Vrouwelijk schrijverschap’: Alexandra Raven
- Proef 16 ‘Parodie in poëzie’: Saartje Bekkers, Susan van Kreuningen, Roelof Kusters en David Spuesens
- Proef 17 ‘Canon’: Camilla Pargentino
- Proef 18 ‘Vertalingen’: Camilla Pargentino
- Proef 19 ‘Vondel’: Amber Souleymane, Warner van der Louw, Daantje Samwel en Marijke Meijer Drees
- Proef 21 ‘Literatuur & transgender-zijn’: Sander Bolier
- Proef 22 ‘Klimaatromans’: Marlous van Oostrum, Sophie Scharff en Wouter Koster onder begeleiding van Geert Buelens
- Proef 23 ‘Ideologiekritiek’: Wouter Koster
- Proef 24 ‘Het plantenperspectief’: Daan van den Broek en Els Stronks
- Staaltje 7, Lezen van racisme: Simone van Andel en Mayra van der Waal
- Staaltje 8, Lezen van de Ander: Simone van Andel en Mayra van der Waal
- Staaltje 8b, Verschillen lezen: gemaakt in samenwerking met studenten uit de master Neerlandistiek aan de Universiteit van Amsterdam, van de cursus Wetenschapscommunicatie